Mijn doel van de studiereis was om meer te leren over het politieke klimaat in Ierland en Noord-Ierland. Tijdens ons bezoek aan de Nederlandse Ambassade in Dublin werd ik voor het eerst geconfronteerd met de politieke en religieuze problemen in beide landen. Je zou misschien denken dat geloofsconflicten in Europa niet meer van deze tijd zijn, maar bij aankomst in Belfast (Noord-Ierland) werd het maar al te duidelijk. Rooms-katholiek en protestants staan recht tegenover elkaar waarbij de nodige propaganda niet gemeden wordt.
Het conflict
Sinds 1921 hoort Ierland niet meer bij het Verenigd Koninkrijk maar gaat het als onafhankelijke staat verder. Noord-Ierland daarentegen blijft bij het Verenigd Koninkrijk horen en scheidt zich dus af van Ierland. Tot de jaren ‘60 konden protestanten en katholieken zonder al teveel problemen samenleven. In de jaren daarna begonnen de katholieken meer rechten op te eisen. De protestanten zagen dit als een bedreiging en de situatie begon langzaam uit de hand te lopen, waardoor op een gegeven moment het Britse leger naar Noord-Ierland kwam om de orde te herstellen. De katholieke extremisten in Noord-Ierland vochten terug, en de bom ontplofte toen het Britse leger dertien onschuldige katholieken doodschoot.
Deze aanslag, beter bekend als Bloody Sunday, betekende het startsein voor een gewapend conflict waarbij de IRA met zijn politieke partij Sinn Féin steeds meer aanhang kreeg. 30 Jaar lang vonden er aanslagen over en weer plaats waarbij er honderden doden en gewonden vielen. In 1998 kreeg Noord-Ierland zijn zelfbestuur weer terug waarbij nu ook de katholieken inspraak kregen. Deze maatregel heeft ervoor gezorgd dat de IRA uiteindelijk in 2005 werd opgeheven en zij hun doelen alleen nog op een politieke wijze nastreven.
Wie denkt dat er nu volledige vrede is, heeft het mis. In Belfast staat nog steeds een muur die katholieken en protestanten van elkaar scheidt.
Propaganda is een van de weinige zaken die deze twee stromingen gemeen hebben
Tour
Voordat ik in Belfast aankwam was ik mij nog helemaal niet bewust van het feit dat de spanningen nog zodanig hoog zijn dat een muur noodzakelijk is. Dit werd tijdens de politieke wandeltour nog maar eens goed duidelijk. In het eerste deel van de tour begeleidde een ex-gevangene en tevens IRA-strijder ons langs het rooms-katholieke gedeelte van de muur. Het tweede deel leidde ons langs het protestantse gedeelte van de muur, waarbij een protestants iemand zijn kant van het verhaal aan ons vertelde. Ondanks de compleet verschillende opvattingen, is propaganda een van de weinige zaken die deze twee stromingen gemeen hebben.
Geëerde IRA-strijders
Zowel in de verhalen van de gidsen als in de muurschilderingen kom je erg veel propaganda tegen voor hun geloof en politieke opvattingen. Aan de rooms-katholieke/Republikeinse kant, zie je op de muur schilderingen die wijzen op het belang van en de strijd naar onafhankelijkheid. Daarbij zie je in dit gedeelte van de stad verwijzingen naar andere staten die voor onafhankelijkheid strijden, zoals Catalonië en Palestina. Verder worden IRA-strijders als Bobby Sands veelvuldig geëerd. Als laatste had ik het gevoel dat zeker de IRA-gids ons erg probeerde te overtuigen dat hun daden gelegitimeerd zijn en dat er helemaal niks deugde van de protestanten die zich maar al te graag associëren met Groot-Brittannië.
Geen propaganda?
Waar de Republikeinen hun doelen legitimeren, kruipen de de Loyalisten juist in de slachtofferrol. Tijdens de tour kregen we constant te horen wat de IRA hun allemaal wel niet aangedaan heeft. De tour leidde ons langs verschillende plekken in het protestantse deel van Belfast waar de IRA aanslagen heeft gepleegd. Dit gaf ons een goed beeld van wat voor impact deze aanslagen op de protestantse gemeenschap hebben gemaakt. Tot dat moment was er nog geen echte propaganda die mijn wenkbrauwen liet fronzen.
Echter aan het einde van de tour kwamen we bij een plek op de hoek van de straat met allemaal foto’s van aanslagen en slachtoffers. Daarbij werden vele schuldigen bij naam genoemd. Ook waren er foto’s te zien van aanslagen die niets met de IRA en Ierland/Verenigd Koninkrijk te maken hebben. Hierbij zag je bijvoorbeeld ook een foto van de aanslagen in Parijs met de tekst “ISIS and Sinn Féin IRA no difference”.
Dit is vanzelfsprekend propaganda en ook veel te kort door de bocht om de IRA zomaar gelijk te stellen aan IS. Tot slot hingen er overal in de straten Britse vlaggetjes, wat ook wel aangeeft hoe graag ze bij het Verenigd Koninkrijk willen horen en niks te maken willen hebben met Ierland.
Misschien is dat ook niet zo gek als je moet kiezen tussen twee kwaden.
Al met al was deze studiereis verrassend interessant op politiek gebied. Ik heb een hoop nieuwe dingen geleerd, waar ik voorheen nog niks van wist. De kwestie rondom Ierland en Noord-Ierland en ook de Brexit zal ik nu met veel meer interesse gaan volgen. En wat de betreft de propaganda: het wordt nog maar eens al te meer duidelijk dat in een conflict propaganda niet te vermijden valt. Partijen proberen altijd mensen voor zich te winnen. Echter, ik heb nog geen keus kunnen maken welke kant ik zou steunen. Misschien is dat ook niet zo gek als je moet kiezen tussen twee kwaden.
