Het was vorige week groots nieuws: John van den Heuvel, regelmatig te gast in het showbizz programma RTL Boulevard, zal voorlopig niet in het programma te zien zijn. De reden? Amsterdamse burgemeester Halsema, politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg en hoofdofficier van justitie Nicole Zandzee vinden het door de recente bedreigingen vanuit het criminele circuit te risicovol hem in de studio van het programma aanwezig te laten zijn. Maar wat zegt dit over de vrije journalistiek?
Bijdrage via een videoverbinding
[mks_dropcap style=”letter” size=”48″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]J[/mks_dropcap]ohn van den Heuvel zal de komende tijd niets bijdragen aan het programma RTL Boulevard vanuit de studio. Zijn bijdragen aan de uitzendingen van RTL Boulevard zal hij leveren via een videoverbinding. ‘Wij vinden het sowieso erg en bijzonder heftig dat John moet uitwijken om zijn rol te kunnen spelen in onze uitzendingen. We nemen zijn veiligheid heel serieus, maar willen en zullen tegelijkertijd niet buigen voor criminelen en het vrije woord verdedigen’, zegt RTL-woordvoerder Kim Koppenol tegen het Algemeen Dagblad. Om de veiligheid van Van den Heuvel te garanderen, wordt hij al langer beveiligd door de Dienst Koninklijk en Diplomatieke Beveiliging (DKDB).
Wij nemen zijn veiligheid heel serieus, maar willen en zullen tegelijkertijd niet buigen voor criminelen en het vrije woord verdedigen
Meerdere gevallen
Toch bleek deze zaak niet op zichzelf te staan. Ook reacties op de columns van Trouw-columniste Seada Nourhussen beperkten haar dermate in haar vrijheid dat zij bekend heeft gemaakt te stoppen met het schrijven van de columns. Volgens haar was de negatieve aandacht niet langer op haar columns voor Trouw gericht, maar waren deze in plaats daarvan op haar persoon gericht. Ook NRC-columniste Clarice Gargard bleek al op 22 november aangifte gedaan te hebben. De aanleidingen voor deze aangifte waren de verschillende bedreigingen die ook zij ontving nadat zij een anti-zwarte-piet-demonstratie in Amstelveen live uitzond op Facebook. ‘Als zwarte, vrouwelijke columnist ben je best wat gewend, maar wanneer het met zwarte piet te maken heeft zijn de reacties nog extremer,’ gaf zij aan tegenover de Volkskrant. ‘Dat trok mij over de streep op aangifte te doen.’ Nourhussen en Gargard bleken op een lijn te zitten: beiden werden persoonlijk en op een racistische en seksistische manier, aangevallen om media die zij publiceerden.
Grotere rol voor de overheid
Thomas Bruining, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, vindt dat de overheid een grotere rol zou moeten spelen in kwesties als deze. Volgens hem zou de overheid het voor de vrije journalistiek moeten opnemen, en moeten uitstralen dat er niet wordt geweken voor dit soort signalen. Hierbij zou de overheid een voorbeeld kunnen nemen aan de overleden Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan. Toen in 2015 een lezing van cartoonist Westergaard bedreigd werd door moslimradicalen, zei deze: ‘Het is voor mij een principezaak. Westergaard moet kunnen komen op de plek waar hij wil. Wij gaan niet buigen.’ De huidige Amsterdamse burgemeester Halsema lijkt echter een ander standpunt in te nemen; zij gaf tegenover Het Parool aan de beslissing met de grootst mogelijke tegenzin genomen te hebben, maar opperde toch voorzichtig dat Van den Heuvel ook vanuit een andere studio zijn bijdrage aan het programma zou kunnen leveren, in plaats vanaf het drukke Leidseplein.
Volgens Bruining zou de overheid het voor de vrije journalistiek moeten opnemen, en moeten uitstralen dat er niet wordt geweken voor dit soort signalen
De samenleving in gevaar
Halsema ging zelfs zo ver, dat zij suggereerde dat de aanwezigheid van Van den Heuvel in de studio op het Leidseplein zou kunnen zorgen voor onveiligheid voor de Amsterdammers. Hiermee wordt dus gesuggereerd dat wanneer Van den Heuvel en de redactie van RTL Boulevard niet dermate buigen voor de criminele dreigementen, en daarmee dus hun persvrijheid loslaten, zij de samenleving als geheel in gevaar brengen. Minister van Justitie en Veiligheid Fred Grapperhaus (CDA) geeft aan Halsema’s mening te begrijpen, maar haar er toch op aan te gaan spreken. Dit gaat op verzoek van verschillende leden van de Tweede Kamer. Chris van Dam (CDA) vroeg Grapperhaus de onvrede van de Tweede Kamer over te brengen op de burgemeester: ‘Dit kan toch eigenlijk niet. Dit is buigen voor wat wij allemaal niet willen.’ zegt hij.
Cover: Pexels / Final editor: Loïs Marcus
