[mks_dropcap style=”letter” size=”48″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]H[/mks_dropcap]eel het internet kleurde de afgelopen week rood, wit en blauw. Het leek wel alsof de hele wereld in het teken stond van Parijs, ook al ging op andere plekken de zoektocht naar vrede gewoon verder. Hoewel de hashtag #prayforparis door de een gezien werd als een vorm van solidariteit, werd hier door de ander met een afkeurende blik naar gekeken. Onder andere de door IS opgeëiste aanslag in Beiroet kreeg volgens velen te weinig aandacht. Maar hoe komt het toch dat de ene nieuwsgebeurtenis meer aandacht krijgt dan de andere? 

Om het even in een kader te plaatsen: volgens de NOS hebben de grote nationale kranten zoals de Volkskrant, De Telegraaf en NRC Handelsblad elk één artikel over Beiroet -een stad die vanwege haar allure bekend staat als het Parijs van het Oosten- gepubliceerd, en over Parijs respectievelijk 21 en de 33 stukken. Hoewel dit door veel mensen niet gewaardeerd werd, was dit niet geheel onvoorspelbaar. Uit een gerenommeerd Scandinavisch wetenschappelijk onderzoek naar nieuwswaarde kwam een aantal factoren naar voren die ervoor zorgen dat iets nieuws wordt.

De factoren
1. Tijdspanne: dit is de tijd die een gebeurtenis nodig heeft om zich te ontvouwen en betekenis te krijgen.
2. Schaal en intensiteit van de gebeurtenis: er is een bepaalde drempel die de gebeurtenis moet overschrijden, wil ze überhaupt geregistreerd worden.
3. Duidelijkheid van een gebeurtenis: de gebeurtenis moet goed in te delen zijn in een nieuwscategorie. Hoe minder ambiguïteit, hoe makkelijker de gebeurtenis zal worden opgemerkt.
4. Betekenisvolheid: hiermee wordt bedoeld dat iets wat vertrouwd voelt en cultureel herkenbaar is meer aandacht zal krijgen dan iets wat op cultureel gebied ver van ons af staat. Wij zijn in staat om ‘betekenis’ te geven aan de gebeurtenis.
5. Overeenstemming: er is al voorspeld dat deze gebeurtenis plaats gaat vinden of in positieve gevallen dat men wil dat deze gebeurtenis plaats gaat vinden.
6. Onverwachtheid: binnen de categorie van wat betekenisvol en overeenstemmend is, hebben de meest onverwachte dingen de hoogste kans om als nieuws te worden opgenomen. De meest onverwachte en ‘zeldzame’ gebeurtenissen hebben veel nieuwswaarde.
7. Continuïteit: als iets gemarkeerd is als nieuws, dan blijft het nieuws.
8. Samenstelling van het beschikbare nieuws: dit is het evenwicht tussen de verschillende categorieën. Bij een bepaald aanbod van het nieuws in een bepaalde categorie gaat de drempelwaarde omhoog. Dus: als er al veel buitenlandse berichten zijn over deze kwestie, moet het volgende bericht wel interessanter of zijn.
9. Elitelanden: denk hierbij aan de indeling van eerste, tweede en derde wereld.
10. Elitepersonen: Er wordt gedacht dat het handelen van bekende, rijke of machtige personen zoals politici en beroemdheden meer gevolgen heeft dan dat van anderen.
11. Personifiëring: groepen/mensen zijn makkelijk te identificeren.
12. Negativiteit: slecht nieuws is goed nieuws. Dit zal misschien wat vreemd overkomen, maar probeer het te benaderen vanuit een beroepsgericht oogpunt: een chirurg staat toch ook te springen wanneer hij of zij een heel ingewikkelde transplantatie mag uitvoeren?

Samenhang van de factoren
Hoe meer van de factoren aanwezig zijn voor de bepaalde gebeurtenis, hoe groter de kans dat het nieuws wordt. Helaas zorgen deze factoren samen nu eenmaal voor een onevenwichtige berichtgeving, of we dat nu willen of niet. In de opvattingen van journalisten zitten vaak veel ideologische implicaties verborgen. Het nieuws is vaak sterk ideologisch gekleurd, ook al geldt de regel: nieuws moet objectief zijn. Voor elke cultuur en maatschappij geldt een andere perceptie van ‘normaal’ en ‘abnormaal’, wat het moeilijk maakt om een onderscheid te maken in wanneer iets nu ethisch-verantwoord is om op te schrijven.

Parijs versus Beiroet
Wanneer wij als Nederlander, Westerling, Europeaan of hoe je het ook noemen wil, de gebeurtenis van Parijs vergelijkt met die van Beiroet en je koppelt de gebeurtenissen aan de hierboven beschreven factoren, is er wel degelijk (hoe oneerlijk het ook is) een verklaring te vinden voor de scheve verdeling in berichtgeving. Ten eerste is Frankrijk nu eenmaal dichterbij. Niet alleen qua fysieke afstand, maar ook qua cultuur, ideologieën en ontwikkeling. Wij kunnen ons makkelijker identificeren met de Fransen. Tevens stammen onze talen allebei af van het Latijnse alfabet. Dit maakt het begrijpen van verdriet, vreugde en omgaan met verlies herkenbaar en makkelijker. Ook was de aanslag van vrijdag 13 november onverwachts. Natuurlijk staat de politie altijd paraat en is er sprake van terreurdreiging overal in Europa, maar in tegenstelling tot bepaalde gebieden in het Midden-Oosten zijn wij niet continu op ons hoede. Daarbij is het voor ons bijna niet meer verrassend als er een aanslag wordt gepleegd in het Midden-Oosten. Wanneer er elke dag een stuk in de krant staat over een aanslag in dit gebied, wordt dit gecategoriseerd in ons geheugen als ‘normaal’. Er treedt als het ware gewenning op. Onder andere Joris Luyendijk stelt dit ter discussie in zijn boek ‘Het zijn net mensen’. Velen van ons beschikken over te weinig kennis om dit gebied in te delen in verschillende landen en culturen, waardoor een bom die daar afgaat, gezien wordt als één van de velen. Terecht of niet, wij generaliseren straten volgeladen met bewapende soldaten met het ‘hele’ Midden-Oosten, mede dankzij de berichtgeving van de media. Parijs wordt daarentegen getypeerd als de stad van de liefde, geluk en welvaart. Niet eens zozeer door het nieuws, maar ga maar na in je gedachten hoeveel liedjes, films en plaatjes je hebt gezien van romantische scènes onder de Eiffeltoren.

Effecten en gevolgen
Door de samenhang van de factoren zullen slechts enkele gebeurtenissen geselecteerd worden, waardoor er een vertekening van de ‘nieuwswaarde’ plaats zal vinden. Hierdoor zal de uitzondering regel worden, zullen stereotypes versterken en worden bepaalde gebeurtenissen onderschat of overschat. Hoe je het ook wendt of keert, het is en blijft oneerlijk. Natuurlijk zouden we voor elke aanslag op de wereld die wordt gepleegd een kaarsje op moeten steken. Natuurlijk moeten we ons realiseren dat bewoners in het Midden-Oosten ook lijden en natuurlijk zouden we moeten stoppen met kijken vanuit een westerse visie, maar voor nu is het helaas niet anders.

Cover: Evan